Sinaasappelstraat: vermakelijk onderzoek dat ongemak oplevert
Voorstelling: Sinaasappelstraat
Door wie: Joan Nederlof / mugmetdegoudentand
Waar: Het Grand Theatre in Groningen
Wanneer: 15 oktober 2015
Wie dacht donderdagavond rustig een avondje in het theater te zitten en vermaakt te worden, had het mis. Wanneer Joan Nederlof van Mugmetdegoudentand op het toneel staat is het opletten: wetenschappelijke theorieën vliegen over het toneel en zowel de actrice als het publiek moet scherp zijn om die in de praktijk te kunnen vatten. Welkom in de Sinaasappelstraat.
Oma
De voorstelling begint wanneer Nederlof haar oma vanuit de hemel naar haar huis aan de Sinaasappelstraat haalt (wat al bijzonder is, aangezien Mien van Dam atheïst is) voor een onderzoek naar de democratie anno nu. Want, zo luidt de aanklacht, dat is nu alleen nog maar een staatsvorm. Wat het betekent om ook daaronder een culturele democratische laag te hebben, dat weten we allang niet meer. Het is een relevant onderwerp dat makkelijk de aandacht van de bezoeker grijpt.
Nederlof weet met behulp van filosoof Alexis de Tocqueville exact haar vinger op alle zere plekken van onze samenleving te leggen en wisselt dit af met luchtige, humoristische intermezzo’s, duidelijk bedoeld om de kijker even rust te geven. Af en toe schieten die stukjes hun doel voorbij: duidelijk bedoeld om de lach op te wekken zijn ze wellicht meer een onderbreking van het betoog dan een verlichting.
En dat is jammer, want Sinaasappelstraat is op momenten ook echt grappig en ontroerend, voornamelijk door het geweldige karakter Mien van Dam. Wanneer ze oud-minister-president Kok opbelt en resoluut aan hem vraagt: ‘Wat flik je me nu Wim?’ krijgt ze de hele zaal plat. Nederlof wisselt meesterlijk tussen karakters en tijdgeest en toont het publiek zo de verschillen en overeenkomsten tussen de generaties, naast haar eigen emotionele band met haar grootmoeder.
Mager resultaat
Qua onderzoek blijft het resultaat wat mager. Nederlof kent de problemen: we zijn te individualistisch, omdat de overheid ons te veel uit handen heeft genomen. Dat onbedoelde effect is de grootste realisatie van de voorstelling. Oplossingen lijken onbereikbaar en dat maakt de zaal ongemakkelijk: staan we aan het einde van de democratie?
Sinaasappelstraat is een hele vermakelijke voorstelling, zij het dus met wat weinig resultaat – maar misschien was dat wel de bedoeling van Nederlof. Om ons na te laten denken over onze eigen rol in de democratie, zonder te veel vooruit te kijken naar antwoorden – want is dat ook niet een kwaal van onze huidige samenleving? Meteen antwoorden en resultaten willen? Misschien komen die pas in het volgende deel van dit drieluik? Het is een voorstelling waar je nog even over na blijft denken, maar die desondanks geen grote indruk maakt.
Foto: mugmetdegoudentand